20 sty Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych – nowe obowiązki dla spółki.

Dnia 13 października 2019 r. weszły w życie przepisy rozdziału 6 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (dalej ustawa „AML”), które dotyczą Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (dalej „CRBR”). Prowadzenie rejestru ma na celu zgromadzenie informacji o osobach, które mają bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółkami. Uprawnienia tych osób mogą wynikać z okoliczności prawnych lub faktycznych i mają umożliwiać tym osobom wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółki. W związku z powyższym, na spółki został nałożony szereg obowiązków, o których więcej w niniejszym wyjaśnieniu.

Terminy na dokonanie zgłoszenia.

Jeżeli chodzi o spółki zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym jeszcze przed 13 października 2019 r., to informację do CRBR spółki te, zgodnie z treścią art. 195 ustawy AML, mają obowiązek zgłoszenia do dnia 13 kwietnia 2020 r. (dosłownie przepis stanowi, iż ma to nastąpić w ciągu sześciu miesięcy od wejścia w życie przepisów rozdziału 6 ustawy AML).

W przypadku natomiast spółek rejestrowanych od 13 października 2019 r., to zastosowanie znajdują tutaj ogólne zasady, jakie zostały uregulowane w ustawie AML. Zgodnie z jej art. 60 ust 1, informacje o beneficjencie rzeczywistym powinny zostać zgłoszone w ciągu 7 dni, od dnia wpisu spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. Co istotne, do biegu tego terminu, nie wlicza się sobót i dni ustawowo wolnych od pracy.

Na spółkach ciąży także obowiązek dokonywania aktualizacji zgłoszonych informacji w ciągu 7 dni od ich zmiany. Termin ten jest wspólny dla spółek zarejestrowanych przed, jak i po 13 października 2019 r.

Podmioty zobowiązane do zgłaszania danych beneficjentów rzeczywistych.

Zgodnie z treścią art. 58 ustawy AML, do zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych zobowiązane są:

1. Spółka jawna,
2. Spółka komandytowa,
3. Spółka komandytowo-akcyjna,
4. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
5. Proste spółki akcyjne, które będą mogły być tworzone po 1 marca 2020 r.
6. Spółki akcyjne, z wyjątkiem spółek publicznych czyli takich, których co najmniej jedna akcja jest dopuszczona do obrotu na rynku regulowanym (np. na Giełdzie Papierów Wartościowych) lub wprowadzona do obrotu w alternatywnym systemie obrotu (np. na NewConnect) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Stan likwidacji lub upadłości spółki nie wyłącza obowiązku zgłoszenia informacji o beneficjentach rzeczywistych do CRBR. Podobnie fakt zawieszenia działalności przez spółkę, nie wpływa na istnienie obowiązku dokonania zgłoszenia.

W przypadku natomiast, kiedy spółka została zarejestrowana przed 13 października 2019 r., a przed dniem 13 kwietnia 2020 r. zostanie ona wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego, brak zgłoszenia informacji o beneficjentach rzeczywistych nie stanowi niedopełnienia obowiązku, jaki na spółki nakłada ustawa AML. W takim wypadku, spółka przestaje istnieć jeszcze przed dniem do którego jest zobowiązana, aby dokonać zgłoszenia, przez co nie uchybia ona obowiązkom wynikającym z ustawy AML.

Spółka która dokona zgłoszenia do CRBR, a następnie zostanie postawiona w stan likwidacji albo upadłości, ma także obowiązek zgłoszenia zmian w informacjach, jakie podlegają ujawnieniu w rejestrze, m.in. zmiany firmy spółki. W takiej sytuacji obowiązanym do dokonania zgłoszenia jest osoba, która jest uprawniona do reprezentacji spółki, już po postawieniu jej w stan likwidacji albo upadłości.

Beneficjent rzeczywisty.

Beneficjentem rzeczywistym, zgodnie z art.2 ust. 2 pkt. 1 ustawy AML są:

• wspólnicy spółek osobowych;
• osoba fizyczna będącą udziałowcem lub akcjonariuszem spółki, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej;
• osoba fizyczna dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu;
• osoba fizyczna sprawującą kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji spółki, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie spółki;
• osoba fizyczna sprawującą kontrolę nad spółką;
• osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze.

Jak wynika z powyższego wyliczenia, beneficjentem rzeczywistym może być tylko osoba fizyczna.

Forma zgłoszenia.

Zgłoszenie informacji do CRBR, zgodnie z art. 61 ust. 2 i 3 ustawy AML, ma zostać dokonane w formie dokumentu elektronicznego, za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Minister właściwy do spraw finansów publicznych nieodpłatnie udostępnia wzór takiego zgłoszenia.

Na portalu podatki.gov.pl, pod adresem https://www.podatki.gov.pl/crbr/, mogą Państwo znaleźć instrukcję, w jaki sposób poprawnie od strony technicznej, dokonać zgłoszenia, informację z kim należy kontaktować się w przypadku problemów z dokonaniem zgłoszenia lub wątpliwościami co do jego treści. Jednym z aktywnych pól jest odnośnik do „Rejestr CRBR” (https://crbr.podatki.gov.pl/adcrbr/#/). Poprzez jego kliknięcie, zostaniecie Państwo przekierowani do samego rejestru, gdzie dostępny jest formularz zgłoszeniowy, jaki należy wypełnić. Portal umożliwia także sprawdzenie aktualnego status zgłoszenia, pobrania Urzędowego Poświadczenia Odbioru czy dokonania korekty zgłoszenia.

Podkreślić należy, iż nie ma możliwości dokonania pisemnego zgłoszenia.

Osoby uprawnione do dokonania zgłoszenia.

Art. 61 ust. 1 ustawy AML stanowi, że zgłoszenia do rejestru dokonuje osoba uprawniona do reprezentacji spółki. Trzeba mieć na uwadze przyjęty w danej spółce sposób reprezentacji np. w przypadku, gdy umowa spółki wprowadza łączną reprezentację spółki przez dwóch członków zarządu, to zgłoszenie również musi zostać podpisane przez dwóch członków zarządu.

Zgłoszenia może także dokonać prokurent spółki. Wyłączona została natomiast możliwość zgłoszenia beneficjentów rzeczywistych przez pełnomocnika ustanowionego przez spółkę.

Data zdarzenia w formularzu.

W formularzu zgłoszeniowym spółka zobowiązana jest wskazać tzw. datę zdarzenia, czyli datę powstania obowiązku przesłania informacji do CRBR. Poprawne ustalenie daty jest o tyle istotne, gdyż od niej liczony jest termin na zgłoszenie informacji do rejestru, a tym samym wpływa to na stwierdzenie wykonania obowiązku zgłoszeniowego w terminie, bądź z jego uchybieniem.

Jeżeli chodzi o datę zdarzenia powodującego konieczność dokonania pierwszego zgłoszenia do CRBR, to jest ona odmiennie ustalana, w zależności od tego, kiedy spółka została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego, i tak:

1. spółki, które zostaną zarejestrowane po 13 października 2019 r., muszą być zgłoszone do rejestru nie później niż w terminie 7 dni od dnia wpisu spółki do KRS, czyli datą zdarzenia powodującego konieczność zgłoszenia, jest w tym wypadku data wpisu do KRS, natomiast
2. spółki, które zostały zarejestrowane w Krajowy Rejestrze Sądowym przed 13 października 2019 r., mają jak wskazano już wcześniej, czas na dokonanie zgłoszenia do 13 kwietnia 2019 r., dlatego dla nich w drodze wyjątku, datą zdarzenia jest data faktycznego przesłania zgłoszenia do rejestru, czyli data zdarzenia będzie tożsama z datą zgłoszenia,

W przypadku kolejnych zgłoszeń, nie dokonuje się już rozróżnienia ze względu na datę wpisu spółki w KRS. Datą zdarzenia jest faktyczna data wystąpienia okoliczności, które spowodowało powstanie obowiązku dokonania zgłoszenia do CRBR np. data ujawnienia w spółce nowego beneficjenta rzeczywistego.

Sankcja za niedopełnienie obowiązku zgłoszeniowego.

Za brak wypełnienia obowiązku zgłoszenia beneficjenta rzeczywistego, ustawa AML przewiduje sankcje. Zgodnie z art. 154 ust. 1 ustawy AML, spółki które nie dopełniły obowiązku zgłoszenia informacji w terminie wskazanym w ustawie, podlegają karze pieniężnej do wysokości 1.000.000,00 zł. Kara pieniężna jest nakładana w drodze decyzji (art. 12. ust. 1 pkt. 10), od której przysługuje odwołanie.

Decyzję w pierwszej instancji wydaje Generalny Inspektor Informacji Finansowej, natomiast odwołanie kieruje się do ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Co istotne, ostateczna decyzja o nałożeniu kary pieniężnej, zgodnie z art. 152 ust. 1 pkt. 1 ustawy AML, jest publikowana w Biuletynie Informacji Publicznej wraz z informacją o podmiocie na który została nałożona, jej wysokość oraz wskazaniem naruszenia przepisów ustawy. Jak wynika z komunikatów zamieszczonych na stronie Ministerstwa Finansów, sankcje te są rzeczywiście nakładane na podmioty, które dopuszczają się naruszenie przepisów ustawy AML.